Mezheb,sözlük anlamı olarak “takip edilen yol,görüş” demektir.Dini terim olarak ise,müctehid sıfatını kazanmış,yani dini ilimleri kapsamlı bir şekilde öğrenmiş bir İslam aliminin ayet ve hadisleri İslam’ın temel prensiplerine zıt gelmeyecek şekilde yorumlarak dini sorulara çözüm getirmesine mezheb denir.Mezhebler arasında birkaç küçük fark olmasının bir sakıncası yoktur,çünkü hepsi delile dayanmaktadır.
Mezhebler ilk önce fıkhi mezhebler ve itikadi mezhebler olmak üzere ikiye ayrılır.İtikadi mezhebler inanç meselelerini,fıkıh mezhebleri ibadet gibi uygulamalı konuları ele alır.
Makale İçindekiler
Fıkhi Mezhepler de kendi içinde dörde ayrılır:
- Hanefi Mezhebi:Hanefi mezhebinin kurucusu İmam-ı Azam Ebu Hanife Hazretleridir.İmam-ı Azam,“en büyük imam” demektir.İmam-ı Azam’ın asıl adı Numan,künyesi Ebu Hanife‘dir.Hicretin 80’inci yılında Küfe’de doğmuş,Hicri 150’de Bağdat’ta vefat etmiştir.İmam-ı Azam hazretlerinin görüşlerine uyan Müslümanlara Hanefi denir.Hanefi mezhebi ilk önce Irak’ta doğmuş,oradan doğuya ve batıya yayılmıştır.Anadolu ve Balkanlardaki Türkler arasında,Hanefi mezhebi yaygındır.
- Maliki Mezhebi:Kurucusu İmam Malik bin Enes Hazretleridir.Hicri 93 (M.712) tarihinde Medine’de doğmuş,H.179(M.795) tarihinde yine Medine’de vefat etmiştir.Maliki mezhebinin görüşlerini uygulayanlara Maliki denir.Maliki mezhebi,önce Hicaz halkı tarafından benimsenmiş ve hacca gelenler vasıtasıyla Kuzey Afrika’ya ve o zaman Endülüs denen İspanya’ya yayılmıştır.Bugün Mısır,Tunus,Cezayir,Fas,Sudan ve Yemen‘de çok yaygındır.
- Şafii Mezhebi:Kurucusu İmam-ı Muhammed bin İdris eş-Şafii Hazretleridir.İmam-ı Şafii H.150(M.767) tarihinde Gazze’de doğmuş,Hicri 204(M.820) tarihinde Mısır’da vefat etmiştir.Haşimoğulları soyundan gelmektedir.İmam-ı Şafii’nin mezhebinin görüşlerini uygulayanlara Şafii denir.Şafii mezhebi önce Mısır‘da yayılmış,sonra kısmen Suriye,Yemen,Irak ve Horasan taraflarına geçmiştir.Bugün Mısır‘ın çoğunluğu,Anadolu’nun güney taraflarında,Suriye ve Irak’ta da Şafii mezhebinde olanlar mevcuttur.
- Hanbeli Mezhebi: Kurucusu Ahmed bin Hanbel Hazretleridir.H. 164(M.780) tarihinde Bağdat’ta doğmuştur,Hicri 241(M.855) tarihinde yine orada vefat etmiştir.Hanbeli mezhebinin görüşlerini uygulayanlara Hanbeli denir.Hanbeli mezhebi daha çok Necid taraflarında tutulmuştur.Bugün Hicaz bölgesi başta olmak üzere Irak,Suriye,Filistin ve Mısır‘da birçok taraftarı vardır.
İtikatta hak mezhebler,Ehli Sünnet vel-Cemaat’in mezhebidir.Bu mezhep Peygamber Efendimiz (Sallallahu aleyhi vessellem) ve ashabının inanç ve ameli üzere olan mezheptir.Ehli Sünnet vel-Cemaat mezhebinin itikatta imamları iki tanedir.
Bunlar:
1- İmam Ebu Mansur Muhammed el-Maturidi:İmam Maturidi Türkistan’ın Semerkant şehirinin Maturid köyünde Dünya’ya gelmiştir.Hicri 333(M.944) tarihinde Semerkant’ta vefat etmiştir.Hanefi mezhebinde bulunan Müslümanlar inanç ve itikatta Maturidi Hazretlerinin görüşlerini uygularlar.
2- İmam Ebu Hasan Ali el-Eş’ari:İmam Eş-ari’dir.Basra’da Hicri 260(M.873) tarihinde doğmuş,Bağdat’da Hicri 324(M.936) tarihinde vefat etmiştir.Büyük dedesi Ashabı Kiramdan Ebu Musa el-Eş’ari (Ra)’dır.Şafiiler,Malikiler genelde Eş’ari mezhebinin görüşlerini uygular.Ehl-i Sünnet mezheblerinin hepsi haktır,delilleri geçerlidir.
Kaynak: Temel dini bilgiler,İtikad,İbadet,Ahlak,Siyer. Reyhani yayınları,sayfa:12-13-14
Yayınlanma Tarihi: 2 Eylül 2021 / Son Güncelleme Tarihi 4 Eylül 2021
Yazar hakkında
